Το αριστούργημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ «Ο κύκλος με την κιμωλία» είναι μια τρυφερή ιστορία μητρότητας, αλλά και μια σαρκαστική κωμωδία πάνω στη δικαιοσύνη, τον πόλεμο και την εξουσία. Ένα έργο που ασκεί ανελέητη κριτική στους λειτουργούς των θεσμών, τους πολιτικούς, τους στρατιωτικούς, τους δικηγόρους, στους γιατρούς, τους ιερωμένους. Αυτό ακριβώς που λέμε «λαϊκό θέατρο».Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ συνδυάζει το σκληρό έλεγχο στην εξουσία με την ελπίδα του για τον άνθρωπο.
Όλοι οι χαρακτήρες του «Κύκλου με την κιμωλία», πλούσιοι και φτωχοί, είναι φαύλοι! Μόνον η Γκρούσα διαφέρει, αλλά και γι’ αυτήν «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», προκειμένου να επιβιώσει με το παιδί. Η Γκρούσα δεν είναι αγία, είναι σκληρή και πεισματάρα, έχει γλώσσα και τσαγανό. Υπηρέτρια στο αρχοντικό του πρίγκιπα Καζμπέκι αναγκάζεται να σώσει το μικρό διάδοχο του θρόνου, που τον παρατάει η μητέρα του στη βιασύνη της να φύγει, για να γλιτώσει από τους επαναστάτες που σκότωσαν τον άντρα της. Καταφεύγει στα βουνά για να σώσει τη ζωή του μικρού πρίγκιπα. Στην αρχή της είναι βάρος, της κοστίζει πολύ, αλλά σιγά σιγά μαθαίνει να τον αγαπάει σαν πραγματική μητέρα του. Με θυσίες κρατάει το παιδί κοντά της, μέχρι την ημέρα που η βιολογική μητέρα του επιστρέφει και το διεκδικεί δικαστικά, κατηγορώντας την Γκρούσα ότι της το έκλεψε.
Ο «Κύκλος με την κιμωλία» είναι παράλληλα η ιστορία του Αζντάκ του κλεφτοκοτά που έγινε δικαστής, επειδή στην επανάσταση έκρυψε στο σπίτι του τον Μεγάλο Δούκα και του έσωσε τη ζωή. Το έργο αφηγείται πώς ο Αζντάκ με τη βοήθεια του κύκλου με την κιμωλία έκρινε, αν ο μικρός πρίγκιπας ανήκε στην πραγματική του ή στη θετή του μητέρα, την Γκρούσα. Ο Αζντάκ, ένας λαϊκός, μέθυσος και καταφερτζής χωρικός, αποφασίζει για την τύχη του παιδιού επιλέγοντας μία σολομώντεια λύση: Τοποθετεί το παιδί μέσα σ’ έναν κύκλο και ζητά από τις δύο γυναίκες να το τραβήξουν από τα χεράκια του με δύναμη, η κάθε μία προς το μέρος της. Όποια καταφέρει να το βγάλει από τον κύκλο θα το κρατήσει δικό της για πάντα. Η βιολογική μητέρα το τραβά με δύναμη, ενώ η Γκρούσα που δεν θέλει να το πονέσει το αφήνει. Η αληθινή αγάπη είναι οδηγός για την κρίση του Αζντάκ: Μητέρα του παιδιού είναι εκείνη που το αξίζει και η Γκρούσα δικαιώνεται.
Την εποχή που γράφτηκε το έργο, ο κόσμος έβγαινε από τα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και προσπαθούσε να επαναπροσδιοριστεί για να χτίσει ξανά τη ζωή του. Ήταν η περίοδος της αυτοεξορίας του συγγραφέα στις ΗΠΑ και ο αρχικός τίτλος του έργου ήταν «Ο καυκασιανός κύκλος με την κιμωλία». Έμελλε να γίνει από τα διασημότερα και πιο πολυπαιγμένα έργα του Γερμανού δραματουργού και ποιητή παγκοσμίως. Το έργο που κυριαρχείται από το αντιπολεμικό πνεύμα του συγγραφέα, είναι μια αλληγορία, μια παραβολή “για τον πειρασμό της καλοσύνης”, σύμφωνα με τα λόγια του Μπρεχτ.
Δείτε το Πρόγραμμα της παράστασης.
