Έργο πικρό, ντυμένο στη μαγεία του παραμυθιού, που δε σ’ αφήνει ούτε μια στιγμή η σάτιρα να σε παρασύρει σε άλλο κόσμο. Σε κάθε πράξη, σε κάθε εικόνα, σε κάθε ρόλο, σε κάθε διάλογο, έχει αποστάξει ο συγγραφέας την εποχή του. Το απόσταγμα είναι ο κλαυσίγελος; Ίσως όχι από πρώτη ματιά. Στην ουσία, όμως, τον πόνο του για την εποχή του ο συγγραφέας τον έδωσε στη μορφή του κλόουν – κλόουν είναι οι ήρωές του – που κάτω από τη ρωμαίικη γελούμενη θυμοσοφία, κυλάει το δάκρυ ενός λαού. Η υπόθεσή του, μια χώρα με τους άρχοντες και το λαό της που κάνει επιστράτευση για πόλεμο. Στόχος του συγγραφέα, το ψεύδος της εποχής του, που κάτω από μεγάλες λέξεις που τις λέει ιδανικά, κρύβεται η παρακμή μιας εποχής ή αν θέλετε κάθε εποχής. Ο πόλεμος, αυτό το συγκλονιστικό γεγονός για τις ανθρώπινες ομάδες δίνει στο συγγραφέα την ευκαιρία να δείξει πώς διοικείται ο τόπος και πώς αντιδρούν οι αρχόμενοι. Με το νυστέρι του πολέμου κάνει μια τομή ολόκληρη στην κοινωνική σύνθεση και στις ιδέες της και αποκαλύπτει. Σατιρίζει μέχρις εξευτελισμού τους πάντες και τα πάντα. Ιδιαίτερος στόχος του είναι οι μεγάλες έννοιες, που γίνανε μαγικές λέξεις, ταμπού και σκεπάζουν τις αλήθειες της ζωής. Δεν είναι μόνο οι άρχοντες που σατιρίζονται και αυτοσατιρίζονται, αλλά ακόμα και η μαγική έννοια λαός έχει αυτή την τύχη. Δεν είναι μηδενιστής ο συγγραφέας όσο κι αν καταλύει κάθε αξία. Η ζωντάνια και η αλήθεια του έργου, βρίσκονται ακριβώς σ’ αυτή την κατάλυση.
Δεν είναι ελεύθερος σκοπευτής, είναι απλώς πικραμένος. Δεν λείπει και η απογοήτευση. Άλλωστε, δεν είναι υποχρεωτικό για να μην είσαι μηδενιστής να πιστεύεις σώνει και καλά στη μαγική έννοια λαός. Και ποια είναι η αλήθεια; Μόνο η ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους. Ποιος είναι ο φορέας της; Χωρίς να τον απασχολεί το συγγραφέα να βρει σώνει και καλά φορέα, ο πόθος της ειρήνης βγαίνει με απλή και καθαρή φωνή από τους ανθρώπους του λαού, από τους ίδιους που με τις πλάτες τους –και τη δυστυχία τους- χτίζουν και συντηρούν και αυτοί το ψεύδος.
Άρχοντες, αρχόμενοι, πόλεμος, μιαίνουν κάτω από ένα ανελέητο νυστέρι, για να ξεπεταχτούν στο τέλος του έργου πολύ απλά τα λόγια του δάσκαλου: « Εδώ νικήσαμε, ναι…
Αλλά η νίκη μας περιμένει στις ξώπορτες, στις αυλές και στα κατώφλια των σπιτιών μας. Όχι στα μεθυσμένα παλιομάχαιρα… Δεν είναι αυτά η νίκη σας. Αλλά οι γυναίκες σας που θέλουν άντρα κι ένα φόρεμα… Αυτά είναι η νίκη μας! Κι όσα δε μπόρεσα να σας πω γιατί είμαι έξω φρενών και δεν ξέρω τι λέω, ανοίχτε τα στραβά σας και διαβάστε τα στα μάτια των γυναικών σας, των μανάδων σας, των αδερφάδων και των θυγατέρων σας…». Τόσο μεγάλη αλήθεια: ένας άντρας κι ένα φόρεμα για μια γυναίκα είναι οι μεγαλύτερες αξίες της ζωής. Δε θέλει ο συγγραφέας με τα λόγια του δασκάλου ν’ αποκαλύψει τον ήρωα που θα κάνει κήρυγμα για να κλείσει το έργο. Κι επειδή η νίκη έγινε με έμβλημα μια γαϊδουροκεφαλή που φοράει… στέμμα, ο μεν δάσκαλος στην τρέλα του είπε μιαν αλήθεια, αλλά λέει και μιαν άλλη: « Και μη λησμονήσεις να μας την ξαναστείλεις (τη γαϊδουροκεφαλή), όταν πιστέψεις ότι μας χρειάζεται… πράγμα που δεν αποκλείεται! Θα μας υποχρεώσεις!».
Κι έτσι, η μαγική έννοια λαός δέχεται το τελευταίο χτύπημα, για να απομείνει η μόνη αλήθεια, έξω από σύμβολα και έννοιες: ο απρόσωπος πόθος για την ειρήνη, που όμως κατοικεί μέσα στους ανθρώπους και στις αυλές τους, μέσα στις επιθυμίες τους και στις λαχτάρες τους, αρκεί να θελήσουν να γίνουν μαγική έννοια, αρκεί να θελήσουν να γίνουν άνθρωποι.
Ανέκδοτη μελέτη του Στάθη Δρομάζου
Ιάκωβος Καμπανέλλης, Θέατρο, Τόμος Β΄, Κέδρος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
ΔΙΑΝΟΜΗ (ΜΕ ΣΕΙΡΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ)
Βασιλιάς: Πάνος Βατίστας
Βασίλισσα: Μαριάννα Λεμπέση
Πρίγκηπας: Κώστας Σκαλτσάς
Πολύκαρπος: Γιώργος Μηλιώνης
Μαρία: Αιλιάνα Μαρκάκη
Δικαστής: Πέννυ Δαρζέντα
Φτωχομάνα: Αναστασία Λουρίδα
Σιδεράς: Χρήστος Φάβιος
Πρωτομάστορας: Ευγένιος Γκολφινόπουλος
Θεοδώρα: Κων/να Δαέλη
Κουτσός: Στέλιος Πόλκας
Μονοχέρης: Νίκος Νομικός
Ταβερνιάρισσα: Βάσω Αποστολάκη
Σταματίνα: Πέννυ Δαρζέντα
Δάσκαλος: Βασίλης Μηλιώνης
Παράνομος: Νικολέτα Σαφράνογλου
Αντριάννα: Μαρία Γεροντιδάκη
Φωτεινή: Ξένη Κουτέλα
Μουγγός: Κώστας Θεοδωρέσκος
Κώτσος: Πασχάλης Κεραμιδάς
Πλήθος: Μαίρη Ίσαρη, Νίκος Νομικός, Ελισσάβετ Μπίρμπου, Νικολέτα Σαφράνογλου, Στέλιος Πόλκας, Ξένη Κουτέλα, Βάσω Αποστολάκη, Ειρήνη Παπάζογλου, Ευαγγελία Βατουσίου, Πασχάλης Κεραμιδάς, Μαρία Γεροντιδάκη, Σοφία Φλωρούς.
ΜΟΥΣΙΚΟΙ
Πιάνο: Τάσος Αρβανιτίδης
Κιθάρες: Φώτης Κορομηλάς, Βάιος Πράπας
Τραγούδι: Νεκταρήλια Τσομπάνογλου, Βάιος Πράπας, Βασίλης Μηλιώνης, Γιώργος Μηλιώ-
νης, όλη η ομάδα
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μαίρη Αδαμοπούλου, Κίκα Χαραλαμπίδου, Νίκος Παππάς, Σπύρος Χαρισιάδης, Γιώργος
Βουρδαμής, Κώστας Χάνας, Βάιος Πράπας, Εμμανουέλα Αλικαρίδου, Αποστόλης Καράμπε-
λας, Άρης Κασαπίδης, Λιάνα Κεραμιδά, Ισαβέλλα Ζουλινάκη.
Ευχαριστούμε:
Το Δήμο Νίκαιας – Α. Ι. Ρέντη για τη στήριξή του.
Τους συναδέλφους, μαθητές και γονείς που μας συμπαρίστανται ηθικά.
Την Μιμίνα Πατεράκη και τη χορευτική ομάδα «Ενσαρκώνοντας την προφορική ομιλία».
Δείτε το Πρόγραμμα της παράστασης.
